Tekst: Ilse Staps
Foto: Lina Trochez on Unsplash
Nee leren zeggen is een kado aan jezelf
Dilemma: je hebt morgen een vrije dag en daar heb je zin in. Het is druk geweest en een dag bijtanken is nodig. Maar er is een collega ziek. En het werk moet af want een belangrijke deadline is in zicht. Je manager doet een beroep op je. Wat doe je? Of dit dilemma: je zoon van 14 komt te laat uit zijn bed. Je hebt hem al 3x geroepen maar er was geen beweging in te krijgen. Wel een grom, dus je weet dat hij je gehoord heeft. Je staat op het punt een lekkere pilatesles te volgen op de sportschool waar je je op hebt verheugd. En nu staat hij beneden. “kun jij me niet even brengen mam? Dan ben ik nog op tijd op school.” Maar dan kom jij te laat op de sportschool want ze liggen niet echt naast elkaar, zullen we maar zeggen. Er zijn heel veel van dit soort voorbeelden te bedenken waarbij een “nee” op zijn plaats was geweest. Maar je “ja” zegt. Omdat je iemand wilt helpen, je je verantwoordelijk voelt of je ego gestreeld wordt: “we denken dat jij geknipt bent voor dit project!”.
Grenzen
Mensen voelen heel goed aan of je een makkelijke ja-zegger bent. Dat heeft te maken met je grenzen. Als jij ze niet goed afbakent, zijn ze ook niet helder voor de mensen om je heen. Je doet een ander dus een gunst (én jezelf niet te vergeten) als je je grenzen goed stelt. Het maakt de zaken duidelijk. Want laten we eerlijk zijn: nee is net zo goed een antwoord op een verzoek als dat ja is. Het ene antwoord is niet beter dan het ander. Behalve als je ja zegt terwijl je liever nee had gezegd. Dan ga je over je eigen grenzen heen. Niet de ander. Jij. Je grens is je eigen verantwoordelijkheid.
Schuldgevoel
Maar goed, iedereen weet al lang dat ze bij jou moeten zijn. Want jij staat altijd klaar voor een ander. Hoe doorbreek je dat? Door je te realiseren dat elke ja voor een ander een nee tegen jezelf is. Want als jij omvalt omdat je te weinig tijd voor jezelf hebt genomen, heeft niemand daar wat aan. Niemand kan beter voor je zorgen dan jijzelf. Leren nee zeggen is dus noodzakelijk onderhoud. Je hoeft je daar niet schuldig over te voelen. Want zeg nou zelf wat je liever zou hebben: iemand die met alle energie iets voor je doet omdat het een eigen keuze is of iemand die iets half voor je doet omdat het hoofd eigenlijk al iets anders aan het doen is waar het meer zin in heeft? “Ja ja, ik doe het wel even (zucht….)” Herkenbaar?
Stappenplan
Daar sta je dan met je goede voornemen om vaker nee te zeggen. Wat zullen ze wel niet van me denken? Word ik nog wel aardig gevonden? Krijg ik minder leuke klussen als ik deze laat schieten? Maar wie moet het werk dan doen morgen? Houd in je achterhoofd dat het antwoord nee net zoveel recht heeft om er te zijn als het antwoord ja. En oefen met de volgende stappen:
Besluit wat jij wilt
Vaak zeg je ja omdat het voor jezelf niet echt helder is wat voor jou belangrijk is. Maak eens een lijst met wat voor jou belangrijk is in je leven en je werk. Tijd voor een hobby, vrijwilligerswerk, iedere week een lange wandeling, ruimte om spontaan met vrienden af te spreken. Tijd op je werk om nieuwe projecten uit te denken of tijdens je lunch even weg te kunnen van je werkplek.
Flow
Doe zoveel mogelijk dingen die je heel goed kunt én die je verschrikkelijk leuk vindt. Besteed zo min mogelijk tijd aan klussen die je laten zwoegen omdat je er gewoon niet goed in bent of ze je energetisch leegzuigen. Wat jou leegzuigt, kan een ander energie geven. Wat voor jou een verschrikking is, kan een ander in een lekkere flow brengen.
Not-to-do
Maak om optimaal in je flow te blijven ook een not-to-do lijst. Hoe beter je nadenkt over die lijst, hoe kleiner de kans dat je ongemerkt toch die klussen opgepakt hebt. Je laat die klussen liever over aan iemand die het wel leuk vindt.
Laad goed op
Leven op een halve batterij is erg vermoeiend. Het gaat traag en stroperig en alles kost nog meer energie. Doordat je moe bent, verlies je overzicht en ligt stress op de loer. Een vermoeid brein kan niet constructief denken en dan wordt het ook lastiger om je aan je plan te houden. Maak tijd in je leven om op te laden en uit te rusten.
Zeg niet meteen ja
Bedenktijd kan handig zijn. Als je het gewoon nog niet weet, zeg dat dan. Denk na over wat je opgeeft als je ja zegt. En als ik nee zeg, maak ik dan wellicht ruimte om ja te zeggen tegen iets beters? Spreek een kader af wanneer je terugkomt bij de vraagsteller met je antwoord.
Ben vriendelijk en duidelijk
Ben in je antwoord vriendelijk en duidelijk. Begin met een ja: “wat fijn dat je aan me denkt”, formuleer vervolgens je nee: “ik ben vrij morgen”, en eindig weer met een ja: “zullen we samen nadenken over een andere oplossing”. Zo toon je betrokkenheid en laat je zien aan de ander dat je je eigen grenzen respecteert. Vermijd woorden die ruimte geven aan de ander voor een kleine kans op toch een ja. Misschien, liever niet, dat soort termen.
Neem oefenruimte
Als je niet gewend bent om nee te zeggen, ben dan mild voor jezelf. Geef jezelf oefentijd. Heb je ergens ja op gezegd terwijl je nee had willen zeggen, kom er dan eerlijk op terug. Vaak staat de ander er voor open en zo niet, dan neem je je verlies deze keer. Blijf het oefenen. En begin op veilige plekken met kleine nee oefeningen.
Al deze stappen gaan je dat opleveren wat je wilt: een ja voor liefdevolle ruimte en tijd voor jezelf. Daarbij kom je sterker in je schoenen te staan en zul je merken dat anderen helemaal niet zo negatief reageren op een nee als je van tevoren had gedacht. Dat het prettig werken is met mensen die grenzen stellen. Dan weet je pas goed wat je aan elkaar hebt!
When you say “yes” to others, make sure you aren’t saying “no” to yourself
– Paulo Coelho-
Altijd op de hoogte van de nieuwste blogberichten, workshops en evenementen? Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief